SOS ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Περιγραφή

Επαναληπτικό Διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα-Γ΄Λυκείου

 Κείμενο

  Κουλτούρα ονομάζεται στη διεθνή γλώσσα το ιστορικό περιβάλλον. Στην ελληνική μεταφράζουμε τον όρο με τη λέξη «πολιτισμός». Θα προτιμούσα όμως στη θέση της την αρχαία ελληνική παιδεία. Την παιδεία αποτελούν τα δοκιμασμένα και κατακυρωμένα από το χρόνο προϊόντα της πνευματικής  παραγωγής του ανθρώπου ως όντος κατ’ εξοχήν κοινωνικού. Συγκεκριμένα είναι  πρώτον, η γλώσσα και οι κανόνες της σκέψης. Δεύτερον, ο μύθος και οι τύποι της λατρείας. Τρίτον, τα έθιμα του οικογενειακού βίου. Τέταρτον, οι πολιτικοί θεσμοί και το δίκαιο. Πέμπτον, οι μέθοδοι της εργασίας και της συναλλαγής. Έκτον, οι καλαισθητικές και οι ηθικές αποτιμήσεις και έβδομον, οι τρόποι της κοινωνικής συμπεριφοράς.

  Με το νόημα τούτο η παιδεία είναι ένα κεφάλαιο από πνευματικά αγαθά που σχηματίζεται σιγά-σιγά μέσα στην ιστορία και από την ιστορία ενός λαού και καθώς περνάει από γενιά σε γενιά μεγαλώνει σαν τη χιονόσφαιρα ή συμπιέζεται και φθίνει. Στις εποχές της πνευματικής στειρότητας το κεφάλαιο τούτο μένοντας ανεκμετάλλευτο φθείρεται, λιγοστεύει, χάνει ένα μικρό ή μεγάλο μέρος της αξίας του. Όταν πάλι μπαίνουν στον ιστορικό στίβο γενεές με πνεύμα γενναίο και δημιουργικό που όχι μόνο «παίρνουν» από την παιδεία του λαού τους αλλά και της «δίνουν» με τη φαντασία, την ευαισθησία, την οξύνοια, την πρωτοβουλία τους, το κεφάλαιο πολλαπλασιάζεται, επενδύεται σε αξίες υψηλότερου επιπέδου και τότε είναι τυχερότερες οι επερχόμενες γενιές γιατί θα ζήσουν μέσα σε ένα ευνοϊκότερο πνευματικό περιβάλλον, στους κόλπους μιας παιδείας μιας παιδείας πλουσιότερης, βαθύτερης, λεπτότερης.

 Είναι λοιπόν αγαθή τύχη και δώρο ακριβό για ένα λαό, για μία γενιά, για ένα άτομο να διατρέξει την τροχιά της ζωής του μέσα στον κύκλο ενός μεγάλου πολιτισμού. Αντιθέτως είναι δύστυχος εκείνος που ο χώρος και ο χρόνος τον ανάγκασαν να γίνει τρόφιμος μιας παιδείας αποτελματωμένης, φτωχής και ανάπηρης. Όπως ένας οργανισμός αρρωσταίνει ή φυτοζωεί όταν δε βρίσκει στο φυσικό περιβάλλον τις ουσίες που χρειάζεται για να συντηρηθεί και να ευδοκιμήσει, έτσι και λιμοκτονούν ηθικά οι άνθρωποι που δε βρίσκουν μέσα στην παιδεία του τόπου και του καιρού τους τα στοιχεία που θα θρέψουν το πνεύμα τους, για να δυναμώσει και να ακτινοβολήσει. Ακόμη και εκλεκτά άτομα δεν μπορούν κατά το μέγεθος τους να λάμψουν στο θολό στερέωμα μιας μισοσβησμένης παιδείας. Έχει και σ’αυτή την περίπτωση εφαρμογή η παρατήρηση του Θεμιστοκλή: ούτε ο Σίφνιος στην Αθήνα, ούτε αυτός στη Σίφνο  θα αξιωνόταν  να τελέσει τα έργα που τον εδόξασαν.

                                                     Παπανούτσος Ε., Πρακτική Φιλοσοφία

Θέματα:

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 70-90 λέξεις.

Β.1. Να αναπτύξετε το νόημα του αποσπάσματος σε μία παράγραφο  60-80 λέξεων: «Είναι λοιπόν αγαθή τύχη και δώρο ακριβό για ένα λαό, για μία γενιά, για ένα άτομο να διατρέξει την τροχιά της ζωής του μέσα στον κύκλο ενός μεγάλου πολιτισμού».

Β.2. Στην τρίτη παράγραφο του κειμένου χρησιμοποιείται η επίκληση στην αυθεντία. Να εντοπίσετε το σχετικό παράδειγμα.

Β.3. Με ποιους τρόπους αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου;

Β.4. Στο κείμενο χρησιμοποιείται το πρώτο πρόσωπο, αφού βρείτε ένα παράδειγμα, να εξηγήσετε τη λειτουργία του.

Β.5.α) Να γράψετε τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων : μέθοδοι, σχηματίζεται, φθείρεται, πολλαπλασιάζεται, εκλεκτά.

β) Να γράψετε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων: θολό, αρχαία, καλαισθητικές, δυναμώσει, πλουσιότερης.

Β.6 Να μετατρέψετε τις παρακάτω προτάσεις στην ενεργητική ή στην παθητική σύνταξη:

α)Στην ελληνική μεταφράζουμε τον όρο με τη λέξη «πολιτισμός»

β)Στις εποχές της πνευματικής στειρότητας το κεφάλαιο τούτο μένοντας ανεκμετάλλευτο φθείρεται.

Γ.  Ένας μεγάλος πολιτισμός αποτελεί όντως μεγάλο δώρο για την ανθρωπότητα. Έχει όμως διατηρήσει ο ανθρώπινος πολιτισμός το μεγαλείο του; Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα, να απαντήσετε στη σχετική ερώτηση και να αναλύσετε πώς μπορεί να συμβάλλει ο ελληνικός πολιτισμός στον παγκόσμιο ανθρώπινο πολιτισμό σήμερα (500-600 λέξεις).

                                         ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!