SOS ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Περιγραφή

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

Υπάρχουν δύο τρόποι να μυήσει κανείς τους νέους στα θέματα της πολιτικής ζωής και να διαμορφώσει την πολιτική σκέψη και συμπεριφορά τους : ο δογματικός του μονολόγου και ο κριτικός του διαλόγου. Τον πρώτο μεταχειρίζονται ανέκαθεν τα ανελεύθερα  ή ψευδελεύθερα καθεστώτα , ο δεύτερος ταιριάζει στη δημοκρατία.

Ο εθισμός είναι πανάρχαια μέθοδος αγωγής. Στηρίζεται σε μια διαδικασία περισσότερο φυσιολογική παρά ψυχολογική, δηλαδή στον τρόπο λειτουργίας των υποφλοιωδών χώρων του εγκεφάλου, και μπορεί να έχει περιορισμένης σημασίας αλλά θετικά και βέβαια αποτελέσματα. Με τον εθισμό «ντρεσάρονται» τα ζώα, τα μικρά παιδιά , τα άτομα και οι ομάδες στις πρωτόγονες  και γενικά στις καθυστερημένες κοινωνίες. Τους μηχανισμούς που αποτελούν τη βάση και τις προϋποθέσεις αυτής της μεθόδου, τους έχει μελετήσει και πειραματικά εξακριβώσει ο ρώσος φυσιολόγος Παυλώφ και η σχολή του. Είναι τα λεγόμενα στην επιστημονική γλώσσα: «εξαρτημένα αντανακλαστικά». Όταν με την έμμονη και τυπική επανάληψη ορισμένης συμπεριφοράς συνηθίσουμε έναν οργανισμό να αποκρίνεται  σε ένα διδόμενο ερέθισμα με την ίδια πάντοτε , σταθερή και ομοιόμορφη αντίδραση, δημιουργείται μεταξύ του ερεθίσματος και της αντίδρασης  ένας τόσο στενός και άρρηκτος δεσμός, ώστε αρκεί και ένα μέρος να προκαλέσει την αντίδραση εντελώς αυτόματα-ούτε κρίση παρεμβάλλεται εδώ, ούτε συναισθηματικός διακαθορισμός, ούτε βούληση.

Δε χρειάζονται πολλές διευκρινίσεις, για να καταλάβει κανείς ότι με τη μέθοδο αυτή εργάζονται και φέρουν τα αποτελέσματά τους όλοι οι τύποι της προπαγάνδας. Υποβάλλουν (με άμεση ή έμμεση πίεση) τις συνειδήσεις σε μία διεργασία ανάλογη  με εκείνη που περιγράψαμε: λέγουν και ξαναλέγουν σε όλους τους τόνους κι με την ίδια πάντα ομοιομορφία ορισμένα, απλά και αδρά διατυπωμένα πράγματα. Ιδού ο τρόπος με τον οποίο «διαπαιδαγωγούν» τους υπηκόους τους τα καθεστώτα τα μονολιθικά που τοποθετούν πολύ χαμηλά στην αξιολογική κλίμακα τον άνθρωπο και την ανθρωπιά και υψηλότερα από κάθε άλλο αγαθό  τη δύναμη και το μεγαλείο του κράτους, που κατά βάθος σημαίνει τη φιλαρχία και την πλεονεξία του ηγεμόνα και του θιάσου των κολάκων του. Εδώ καταντά ο δογματισμός του πολιτικού μονολόγου ως μεθόδου αγωγής των νέων; Στον εξανδραποδισμό του συνόλου.

Αλλάξτε τα μαθηματικά σημεία στη φόρμουλα που παρουσιάσαμε, βάλετε στη θέση του συν το πλην, και του πλην τον συν, και θα έχετε τον τύπο της αντίθετης μεθόδου, που την ονομάσαμε κριτική μέθοδο του πολιτικού διαλόγου. Όχι πια δουλικός εθισμός με το μηχανισμό των χαλκευόμενων ανακλαστικών αλλά ελεύθερη εκλογή συνειδητών τοποθετήσεων υποκειμένων στην αναθεώρηση. Όχι παθητική στάση άβουλου υπηκόου αλλά στάση υπερήφανη ελεύθερου πολίτη που θεωρεί ευγένεια και εγγύηση της ελευθερία του το δικαίωμα του ελέγχου. Όχι υποταγή με τη βία αλλά με την πειθώ. Είναι, φαντάζομαι, αυτονόητο ότι άλλος τρόπος πολιτικής αγωγής των νέων μέσα σε ένα γνήσιο δημοκρατικό καθεστώς δεν υπάρχει από τη μέθοδο του πολιτικού διαλόγου.

Ωστόσο, από πολλούς και συχνά γίνεται στη χώρα μας η παρατήρηση ότι οι νέοι μας σήμερα δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική και το φαινόμενο τούτο είναι κακός οιωνός για το μέλλον της δημοκρατίας μας. Πώς θα ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον τους; Πώς θα τους δώσουμε να καταλάβουν ότι δεν είναι δυνατό να στερεωθεί και να ευδοκιμήσει το ελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα στη χώρα μας όταν οι νέοι άνθρωποι δεν ετοιμάζονται πνευματικά από νωρίς για να ασκήσουν τα πολιτικά τους καθήκοντα την ώρα που θα διαδεχτούν στο στίβο την επερχόμενη γενιά;

                                                                          Παπανούτσος Ε., Πρακτική Φιλοσοφία

ΘΕΜΑΤΑ:

Α. Να αποδώσετε συνοπτικά το νόημα του κειμένου σε 100-110 λέξεις.

25μ.

Β.1. «Πώς θα τους δώσουμε να καταλάβουν ότι δεν είναι δυνατό να στερεωθεί και να ευδοκιμήσει το ελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα στη χώρα μας όταν οι νέοι άνθρωποι δεν ετοιμάζονται πνευματικά από νωρίς για να ασκήσουν τα πολιτικά τους καθήκοντα την ώρα που θα διαδεχτούν στο στίβο την επερχόμενη γενιά;»

Να αναλύσετε το νόημα του παραπάνω αποσπάσματος σε μία παράγραφο 70-90 λέξεων.

10μ.

Β.2.  Σε ποιες από τις παρακάτω φράσεις χρησιμοποιείται μεταφορικός-εικονοπλαστικός λόγος και σε ποιες αναφορικός λόγος;

-θα διαδεχτούν στο στίβο

-Στηρίζεται σε μια διαδικασία περισσότερο φυσιολογική παρά ψυχολογική

-του θιάσου των κολάκων

3μ.

Β.3. Στα παρακάτω παραδείγματα να εξηγήσετε το ρόλο των σημείων στίξης:

Α) «διαπαιδαγωγούν»

Β) (με άμεση ή έμμεση πίεση)

2μ.

Β.4. Να βρείτε τους τρόπους ανάπτυξης της πέμπτης παραγράφου του κειμένου.

6μ.

Β.5. Με κάθε μία από τις λέξεις που ακολουθούν να σχηματίσετε από μία πρόταση έτσι ώστε να αναδεικνύεται η σημασία της κάθε λέξης: διαμορφώσει, μέθοδος, διευκρινίσεις, άβουλου, ευδοκιμήσει.

5μ.

Β.6. Να γράψετε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων: παθητική, ελεύθερου, διαλόγου, φυσιολογική, υπερήφανη.

5μ.

Β.7. Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο ένα σημείο όπου διαφαίνεται ξεκάθαρα η προσωπική άποψη του συγγραφέα. Με ποιον τρόπο εκφράζεται;

4μ.

Γ. Η προπαγάνδα αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα μέσα άσκησης της εξουσίας σε ανελεύθερα και αντιδημοκρατικά καθεστώτα. Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στη διαδικτυακή εφημερίδα του σχολείου σας να περιγράψετε τη συμπεριφορά των νέων σήμερα ως προς τα πολιτικά πράγματα της χώρας τους αλλά και του κόσμου γενικότερα και να προτείνετε τρόπους αφύπνισης και δραστηριοποίησης τους απέναντι σε οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης και καταπάτησης του δημοκρατικού καθεστώτος (500-600 λέξεις).

40μ.

Καλή Επιτυχία!!!